«من حفظیاتم خوب نیست»، «از درس‌های حفظی متنفرم»

این جملات را همیشه در مدرسه و دانشگاه می‌شنویم؛ اما به‌نظر شما حفظیات یک ویژگی ذاتی است؟ من جواب را به شما می‌گویم، خیر.

تقویت حافظه برای درس خواندن با چند تکنیک ساده امکان‌پذیر است. در این مقاله تکنیک‌هایی برای تقویت حافظه به شما معرفی کرده‌ایم.

منحنی فراموشی چیست؟

نموداری که در بالا مشاهده می‌کنید، منحنی فراموشی نام دارد. قبل از پرداختن به اینکه چگونه به یاد می‌آوریم، به این می‌پردازیم که چگونه از یاد می‌بریم؛ منحنی فراموشی این موضوع را به ما می‌گوید. بر اساس این منحنی ما پس از گذشت یک هفته فقط ۲۵ درصد از موضوعی که یاد گرفتیم را به یاد می‌آوریم. 

در واقع نگهداری از اطلاعات به اندازه یادگیری آن مهم است.  

منحنی فراموشی نشان می‌دهد که مردم تنها:

۵۸ درصد اطلاعات را پس از ۲۰ دقیقه به یاد می‌آورند.

۴۴ درصد اطلاعات را پس از ۱ ساعت به یاد می‌آورند.

۳۴ درصد اطلاعات را پس از ۱ روز به یاد می‌آورند.

۲۵ درصد اطلاعات را پس از ۱ هفته به یاد می‌آورند.

۲۱ درصد اطلاعات را پس از ۱ ماه به یاد می‌آورند.

خوشبختانه راه‌حلی وجود دارد که با استفاده از آن می‌توان از فراموشی اطلاعات جلوگیری کرد. شما می‌توانید با استفاده و مرور اطلاعات آن‌ها را برای مدت طولانی‌تری در ذهن خود حفظ کنید. در عکس پایین تاثیر مرور اطلاعات را در منحنی فراموشی مشاهده می‌کنید.

 

تکنیک‌های موثر تقویت حافظه برای درس خواندن

۱) ساخت کلمات اختصاری و مخفف

ممکن است بسیاری از شما با این موضوع آشنا باشید و حتی از آن استفاده کنید؛ اما به‌طور خلاصه به کلمه‌ای که از مجموع حروف اول کلمات دیگر ساخته شده، کلمه مخفف می‌گویند. شما با ساختن کلمات اختصاری و مخفف می‌توانید به آسانی موضوعات را به یاد بسپارید. بگذارید مثالی برایتان بزنم: 

تکنیک آیدا یا AIDA یک روش نوشتن متن تبلیغاتی است. این کلمه مخفف چهار کلمه Attention، Interest، Desire و Action است.

۲)‌ تصویرسازی

بیهوده نمی‌گویند که:« یک عکس اندازه هزار کلمه ارزش دارد.»

تصاویر یکی از تکنیک‌های موثر تقویت حافظه هستند؛ به‌ویژه برای مفاهیم و معادلات خاص.  عکس‌ها به شما این امکان را می‌دهند که مفاهیم را سریع‌تر و بهتر درک کنید؛ رنگ‌ها، طنز و شکل‌ها در تصاویر باعث این اتفاق می‌شوند. تفاوت و تمایز عکس‌ها باعث می‌شوند شما آن‌ها را به یاد بسپارید. 

۳) ساخت داستان

تبدیل مفاهیم به داستان‌هایی کوتاه و ساده به شما در به یاد سپردن موضوعات کمک می‌کند. شما این کار را با هر موضوعی می‌توانید انجام دهید و با اضافه کردن کمی چاشنی طنز می‌توانید اثر آن را بیشتر کنید.

۴) استفاده از قیاس

یکی دیگر از روش‌های تقویت حافظه برای درس خواندن مرتبط کردن دروسی که می‌خواهید یاد بگیرید با دروس یاد گرفته‌اید است. برای مثال این روش در ترکیب فیزیک و ریاضی بسیار کارساز است.

۵) خلاصه‌نویسی

یادداشت برداری (روی کاغذ) به خودی خود می‌تواند در ثبت اطلاعات در ذهن‌مان کمک به‌سزایی کند؛ زیرا این کار باعث می‌شود مغز ما اطلاعات را دسته‌بندی و ارزیابی کند. استفاده از نکات و تکنیک‌های یادداشت برداری هم بازدهی این کار را بیشتر می‌کند. برای مثال استفاده از تصاویر، نمودار‌ها و… یادداشت‌ها را معنا‌دار‌تر می‌کنند.

۶) اطلاعات را سازماندهی کنید

فرض کنید ذهن شما یک کمد است و اطلاعات ذهن‌تان وسایل آن کمد، پیدا کردن وسایل در یک کمد بهم ریخته آسان‌تر است یا کمدی که سازمان‌دهی و طبقه‌بندی شده است؟

قطعا کمدی که سازمان‌دهی شده است. دسته‌بندی و سازمان‌دهی اطلاعات هم باعث می‌شود شما راحت‌تر اطلاعات را به یاد بیاورید. سعی کنید یادداشت‌هایتان را تبدیل به لقمه‌ای کوچک با موضوعی مشخص کنید. این روش، تکه کردن نیز نام دارد.

۷) جدول و نمودار

زمانی می‌خواهید یادداشت‌هایتان را سازماندهی کنید یکی از روش‌هایی که می‌توانید از آن بهره ببرید، ساخت نمودار‌ها، جدول‌ها و حتی نقشه‌های ذهنی‌ست. ثبت و نگهداری اطلاعاتی که تصویر‌سازی شده‌اند به مراتب راحت‌تر است. به‌جای حفظ پنج پاراگراف متن می‌توانید دو جدول و یک نمودار را به یاد داشته باشید.

۸) آموزش به دیگران

کمک کردن به دیگران با آموزش یاد گرفته‌هایتان به آن‌ها می‌تواند به‌طور شگفت آوری به یادگیری خودتان کمک کند. احتمالا این موضوع را زیاد شنیده‌اید: اگر می‌خواهی خودت یاد بگیری به دیگران یاد بده! آموزش به دیگران می‌تواند تا ۹۵ درصد مطالب را در ذهن شما پایدار کند.

بگذارید یک مثال برایتان بزنم، من در دوران راهنمایی مسئول تدریس یک درس از علوم بودم. نکته جالب اینجاست که به‌خوبی آن درس را به یاد دارم. من همیشه به‌خوبی کارکرد انسولین را بلدم؛ زیرا آن را تدریس کرده‌ام.

۹) تست زدن

یکی دیگر از روش‌های بازخوانی اطلاعات در ذهن، تست زدن است. تمرین کردن و تست زدن اطلاعات را به‌صورت فعالانه بازیابی می‌کند. شما می‌تواند از آزمون‌ها، بانک سوالات و… برای این کار استفاده کنید. شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد تست زدن و آزمون تمرینی فواصل زمانی به یاد آوردن اطلاعات را بهبود می‌بخشد.

۱۰) فلش کارت

شاید فکر کنید که فلش کارت‌ها فقط کاغذ‌های کوچک یادداشت هستند؛ اما این‌گونه نیست، فلش کارت‌ها بیشتر ابزاری برای به یادسپردن مطالب با استفاده از روش‌های مختلف هستند. فلش کارت‌ها روشی ساده دارند، تکرار فاصله‌دار و آزمونک‌ها.

در واقع فلش کارت‌ها با ترکیب این دو روش کمک به‌سزایی در به یاد سپردن مطالب می‌کنند. فلش‌کارت‌ها برگه‌هایی کوچکی هستند که از دو بخش تشکیل شده‌اند. در یک طرف این برگه یک سوال یا کلمه‌کلیدی و در طرف دیگر پاسخ آن وجود دارد. هنگامی که شما سوال را مطالعه می‌کنید، یک مکث کوتاه می‌کنید و پاسخ را به یاد می‌آورید، سپس با مشاهده طرف دیگر پاسخ را مرور می‌کنید. شما پس از این کار باید فلش‌کارت‌ها را دسته‌بندی کنید. این دسته‌بندی بر اساس یادآوری موضوعات باید انجام شود.

شما برای ایجاد فلش‌کارت‌ها می‌توانید از جعبه لایتنر استادی روم استفاده کنید.

۱۱) پیاده‌روی کنید

بله پیاده‌روی! قرار نیست ما فقط تکنیک‌های مطالعه و غیره به شما معرفی کنیم. تمرینات جسمانی هم ارتباط مستقیمی با تقویت حافظه دارند؛ پژوهشگران دریافتند که ۱۰ دقیقه پیاده‌روی در روز می‌تواند بخش‌هایی که مسئول به یاد سپردن مطالب هستند را تقویت کنند. بهترین زمان برای پیاده‌روی قبل از جلسه آزمون یا در تایم استراحت است. تمرینات سنگین‌تر به‌ مراتب تاثیر بیشتری می‌گذارند.

۱۲) با صدای بلند بخوانید

مطالعه‌ای در دانشگاه واترلو نشان می‌دهد که مطالعه با صدای بلند می‌تواند باعث ماندگاری اطلاعات در ذهن ما شود. این مطالعه اثر تولید نام گرفته است. اگر تنها مطالعه می‌کنید این روش می‌تواند روش مناسبی برای تقویت حافظه برای درس خواندن باشد.

۱۳) بعد از یادگیری چیز‌های سخت بخوابید

پس از جلسات درسی سنگین، یک خواب کوتاه می‌تواند به تثبیت اطلاعات در ذهن کمک کند. طبق شواهد یک چرت پس از یادگیری روزانه نیز کارساز است.

۱۴) توجه‌تان را متمرکز کنید

توجه یکی از اجزای اصلی ذهن است. برای اینکه اطلاعات از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت منتقل شوند، نیازمند توجه فعالانه شما هستند. سعی کنید در مکانی خلوت و به‌دور از حواس‌پرتی کار کنید تا توجه‌تان به باقی مسائل معطوف نشود. حتما زمان کوتاهی را به تنهایی اختصاص دهید.

۱۵) از انباشته شدن اطلاعات پرهیز کنید

اینکه حجم زیادی از مطالب را مطالعه کنید، کار درستی نیست. ذهن شما نیاز دارد تا اطلاعات را پردازش کند، پس از یک جایی به بعد اطلاعاتی که وارد مغز شما می‌شوند دیگر پردازش نمی‌شوند. بر اساس تحقیقات انجام گرفته دانش‌آموزانی که به‌طور منظم ولی کوتاه مطالعه می‌کنند علمکرد بهتری نسبت به دانش‌آموزانی دارند که حجم زیادی از مطالب را مطالعه می‌کنند.